همه چیز در مورد زنبور عسل

زنبوران کارگر - نر - ملکه

یک کندوی زنبورعسل دارای سه نوع زنبور می باشد:

1) زنبور کارگر

2) زنبور ملکه

3) زنبور نر

 

آناتومی زنبور عسل

هر زنبور شامل سه قسمت می باشد:

الف) سر: شامل شاخک یا آنتن ، خرطوم ، دوچشم ساده وسه چشم مرکب .

ب) سینه: شامل دوجفت بال ، سه جفت پا ، دوسوراخ هوا بنام آستیگمات و دو ریه می باشد .

ج) شکم: شامل سیستم هاضمه ، سیستم تولید تخمک ( تخمدان درملکه و سیستم تناسلی درنرها) ، سیستم تنفسی ، سیستم گردش خون وسیستم عصبی می باشد.

 

الف) سر شامل اجزای ذیل می باشد:

شاخک : شاخک ها به دوقسمت تقسیم شده است ، قسمت اول به نام اسکاپ و قسمت دوم به نام فلاژل (شلاق) که جمعاً یازده قسمت می باشد؛ اولین قسمت آن به نام پدیسل Pedicelle که فلاژل را به اسکاپ متصل می کند .

کارهای مهمی که شاخک ها انجام می دهند عبارتند از:

1-  نوسانات باد

2-  نوسانات حرارت

3-  گیرنده بوهای مختلف

4-  چشم داخلی صندوق

5-  ارتباطات مابین هم

خرطوم : خرطوم از چندین قسمت تشکیل شده وکار آن مکیدن شهد گلها وانتقال آن به معده    می باشد.

چشم ساده : چشم ساده که دوعدد می باشد به روی سر زنبور قرار گرفته و درزنبور های نر بزرگتر از دیگر زنبورها می باشد.

چشم مرکب: چشم مرکب که سه عدد می باشد، دارای سلول های اوماتیدی که به هم       چسبیده اند، برای زنبور کارگر سه تا پنج هزار خانه ، برای زنبور نر هفت تا هشت هزار خانه و برای ملکه سه تا چهار هزار خانه می باشد. دید زنبورسیصد تصویر درثانیه میباشد و شعاع دید او سیصد و شصت درجه می باشد. درصورتی که در انسان ها بیست تا سی عکس درثانیه بوده که فقط شعاع مقابل را می بینیم . زنبورعسل رنگ قرمز یا سرخ رنگ را نمی بیند ولی ماورای بنفش را می بیند.

ب) سینه :

بال ها : شامل دوجفت بال که این بالها توسط بیست قلاب به هم چسبیده وسرعت زنبور را بالا می برد ؛بالهای زنبور نر بزرگتر وقوی تر از بالهای ملکه وزنبور کارگر می باشد.

پاهای زنبور عسل: که درزنبور کارگر بسیار پیشرفته میباشد ، برای جمع آوری گرده گل ، بره موم وراه رفتن استفاده می گردد ؛ ولی درزنبور های ملکه ونر پاها ساده می باشد .

دوشاخک اصلی ریه درداخل سینه قرار داشته که درآن مرض ( اکاریوز) رشد ونمو می کند .

ج) شکم:

درداخل شکم زنبور عسل سیستم های تنفسی، عصبی، گردش خون وهاضمه ( درملکه تخمدان پیشرفته وکیسه اسپارماتیک وجود دارد و درزنبور نردستگاه تناسلی موجود است ولی در زنبورکارگر تخمدان ناقص می باشد ، درصورت یتیم شدن صندوق ، فقط زنبور کارگر نر      تخم ریزی می کند که به آن اصطلاحا نرزا می گویند) .

شکم زنبور پوشیده از کیتین ومو می باشد که قسمت کمری آنرا ترجیت Tergite می گویند و شش عدد می باشد. قسمت شکمی آنرا استرنیت sternite می نامند که آن هم شش عددمی باشد و درقسمت شکمی آن غده های موم ساز و درقسمت کمری آن غده نسانف وجود دارد.

زنبور کارگر(Worker)

کوچکترین و پرجمعیت ترین زنبوران عسل هستند و 98 درصد جمعیت کلنی را تشکیل می دهند. زنبور کارگر مثل ملکه همیشه از تخم بارور شده بوجود می آیند و مثل ملکه از جنس ماده است و دوران رشدش(از تخم تا زنبور کامل)21 روز است. طول بدن آنها ۹ میلیمتر می‌باشد. در یک کندوی قوی با تعداد ۱۰قاب ۷۰ هزار زنبورکارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم ریزی کنند. هیکل زنبور کارگر از سایرین«ملکه و نرها»کوچکتر بوده و گرده گل را در سبدی که در دو پای آخرینش است جمع آوری کرده و به کندو حمل میکند.وجود نیش aiguillon (نیش کارگران بصورتی است که زائده هایی بصورت قلاب در دو طرف آن وجود دارد که وقتی که زنبور شخص را نیش می زند این زائده های قلابی شکل در گوشت بدن گیر کرده ونیش او در داخل بدن شخص می ماند که به همراه نیش قسمتی از بدن زنبور پاره شده و زنبور پس از مدتی کوتاه می میرد)در کارگران آنها را از نرها متمایز می سازد.

تمام کارهای داخلی و خارجی کندو و جمعیت را کارگران انجام میدهند که مهمترین شان عبارتند از:

وظایف یک زنبور کارگر عمل پاکسازی و نظافت - تغذیه و مراقبت از نوزادان - شان سازی - کمک کردن به ملکه - پرواز جهت یابی - تهویه کندو - وظایف محافظتی - جاسازی عسل ، گرده ، شهد و آب در سلولها - جلوگیری از غارت و... در روزهای اول تولد کارگران از کندو خارج نشده و به کارهای داخلی کندو رسیدگی می کنند و در این دوره از زندگی،زنبورهای کارگر جوان می توانند غذای مخصوص ملکه و لاروهای کندو را درست کنند و لیکن کارگران مسن این استعداد را ندارند.

بدن کارگران جوان کاملا از کرک پوشیده شده است و بر حسب نوع زنبور دارای رنگهای مختلف بوده،پرها کامل و صاف است و هرچه سن کارگران بیشتر می شود بدنشان براق تر،لیز و بدون کرک خواهد شد.کنار بالها چین خورده و شکل عمومی بدنشان بعلت نداشتن مو و کرک لاغرتر بنظر می رسد.

دو نوع زنبور کارگر وجود دارد که از لحاظ شکل ظاهری کوچکترین فرقی بین آنها دیده نمی شود:کارگران بهاری که از اوایل بهار تا نیمه تابستان متولد می شوند و حداکثر سنشان(از تولد تا مرگ)از شش هفته تجاوز نمی کند.کارگران پاییزی که از نیمه دوم تابستان به بعد تولد  می یابند و سن آنها اغلب از هفت ماه هم تجاوز می کند.تعداد زنبورهای کارگر یک جمعیت نسبتا خوب در حداکثر قدرتش در سال(حدود خرداد ماه) به 60000 عدد یا بیشتر هم می رسد در صورتی که در زمستان تعدادشان از 8000 الی 12000 عدد تجاوز نمی کند.

 

سر یک زنبور کارگر

سر هر زنبور کارگر از قسمتهای مختلف زیر تشکیل شده است:

1- چشمهای نقطه ای به تعداد سه عدد و در قسمت بالای پیشانی قرار دارد.

2- پیشانی در جلو سر.

3- چشمهای مرکب در طرفین سر به تعداد دو عدد.

4- شاخکها یا آنتن به تعداد دو عدد در طرفین سر زنبور قرار داشته که در ملکه و کارگران 12بند و در زنبور نر 13 بند دارد.

5- پوششی در جلو سر.

6- لب جلو.

7- آرواره های جلویی: که در ملکه و کارگران قوی و در زنبور نر نسبتا ضعیف است.

8- اعضای لامسه وسطی آرواره ای.

9- آرواره وسطی.

10- اعضای لامسه انتهای آرواره ای.

11- خرطوم یا زبان که از موهای بسیار ریز و ظریف پوشیده شده است.

12- قاشق: برای جمع آوری شهد از روی گلها.

تخمدانهای زنبور کارگر تخمگذار و معمولی

وظایف زنبور کارگر

1-  یک تا دو روز اول زندگانی زنبور پاک کننده صندوق می باشد که حجره ها را پاک کرده تا ملکه درآن تخم ریزی کند .

2-  از روز سوم تا پنج روزگی زنبور مسئولیت غذادادن به لاروها را دارد که این غذا شامل عسل؛ گرده گل وغیره می باشد.

3-  شش تا ده روزگی زنبور تولید کننده ژله شاهانه یا عصاره شاهانه می باشد که توسط       غده های هیپوفرانژین که در سر می باشند انجام می پذیرد و به ملکه و لاروها ژله شاهانه می دهد و تغذیه می کند.

4-  یازده تا پانزده روزگی مسئول انبار کردن شهد و گرده گل درداخل حجره ها می باشد.
5-  شانزده تا هفده روزگی تولید کننده موم توسط غدد موم ساز می باشد که در زیر شکم به تعداد چهار جفت در استرنیت های سه ، چهار ، پنچ و شش می باشد و موم بافی را انجام       می دهد.

6-  هیجده تا بیست روزگی زنبورکارگر نگهبان مقابل در صندوق می باشد که از ورود افراد غریبه وبیگانه جلوگیری می کند .

7-  از روز بیست و یکم به بعد زنبور کارگر بیرون از صندوق می باشد که برای آوردن شهد ، گرده گل ، بره موم وآب فعالیت می کند.

دوران حیات زنبور کارگر

مدت بدنیا آمدن یک زنبور کارگر 21 روز می باشد که شامل سه روز تخم ، شش روز لارو و دوازده روز شفیره بسته می باشد. طول عمر زنبور کارگر بستگی به مقدار کاری که انجام می دهد دارد. هرچه بیشتر کار کند؛ عمرش کمتر می شود زنبورهایی که درفصل بهار یا تابستان به دنیا  می آیند عموماً عمرشان شش هفته و زنبورهایی که در اواخر تابستان و اوایل خزان به دنیا می آیند عمرشان شش تا هفت ماه می باشد.

 پس از گذشت سه هفته از عمر زنبوران عسل کارگر ، ابتدا پرواز تمرینی شروع شده و سپس پرواز اصلی برای آوردن غذا شروع می شود . زنبوران عسل کارگر بر حسب نیاز کندو ، مواد مورد احتیاج خود را به کندو می آورند. عده ای از زنبورها شهد گل ، برخی گرده گل ، تعدادی آب و معدودی بره موم جمع آوری می کنند .اگر یک زنبور را از ابتدای تولد تا انتهای مرگ عادی اش مورد مطالعه قرار دهیم فعالیتهایی را که بر حسب سن خود انجام می دهد عمدتا به شرح زیر است:

 1 تا 3 روزگی:         تمیز کردن سلولها

 3 تا 6 روزگی:         تغذیه کردن لاروهای مسن تر (بیش از سه روزگی)

 6 تا 12 روزگی:       تغذیه کردن لاروهای جوان تر (خوردن عسل و گرده جهت ترشح ژله)

 12 تا 18 روزگی:       ترشح موم ، ساختن شان

 18 تا 20 روزگی:       گارد بودن و تبدیل شهد به عسل

 20 روزگی به بعد:      چرای در صحرا ، مزرعه و باغات جهت جمع آوری شهد،گرده گل،آب ،بره موم و غیره

طول مدت تکامل گروههای زنبور عسل بر حسب روز

گروه	تخم	لارو	شفیره	کل دوره
ملکه	۳	۵/۵	۷/۵	۱۶
کارگر	۳	۶	۱۲	۲۱
نر	۳	۶/۵	۱۴/۵	۲۴

 

زنبور نر(Prones)

سر

سر زنبور ملکه و کارگر با هم شباهت دارند و تشخیص آنها مشکل است ولی سر زنبور نر با هر دو تفاوت زیادی نشان می دهد بطوری که تمیزش از آنها حتی با چشم هم ساده است و با چند بار تمرین از عهده همه برمی آید.

مهمترین اختلافها بین آنها عبارتند از:

1- در حالی که چشمهای مرکب ملکه و زنبور کارگر از دو طرف سر به هم نمی رسند،چشمهای مرکب زنبور نر خیلی بزرگ بوده و از پشت سر از دو طرف به یکدیگر می رسند.این واضح ترین و مهمترین فرق بین آنهاست و به کمک آن می توان زنبور نر را حتی در حال پروازش شناخت.زنبوردارها هم با استفاده از همین موضوع آنها را می شناسند.شناخت سایر اختلافات که در زیر شرح شان می آید تنها پس از گرفتن زنبور و دقت زیاد و یا حتی اغلب در آزمایشگاه امکان پذیر است.

2- تعداد بندهای هر یک از شاخکها در ملکه و زنبوران کارگر 12عدد و در زنبور نر 13 عدد است.

3- خرطوم زنبور نر کوتاه تر از زنبور کارگر است دلیلش هم مثل آنچه در مورد ملکه گفته شد دراین است که زنبور نر ازآن در جمع آوری شهد استفاده نمی کند.چون زنبور نر هم مانند ملکه بوسیله کارگران تغذیه می شود.

4- آرواره های جلوی زنبور نر ضعیف تر از آرواره های جلوی کارگران است.

5- سه چشم نقطه ای زنبور نر در جلو پیشانی ولی در ملکه و زنبور کارگر در بالای پیشانی قرار دارند.

وظایف زنبور نر

زنبور نر برای جفت گیری با ملکه باکره استفاده می گردد که دراین موقع ملکه های باکره در یک منطقه درحال پرواز بوده و زنبورهای نر به دنبال آنها می باشد. هشت تا شانزده زنبور نر با ملکه جفت گیری کرده وآلت تناسلی نرها درداخل بطن ملکه باقی می ماند که توسط زنبورهای کارگر برداشته می شود. زنبورهای نر بعد ازعمل جفت گیری بر روی زمین افتاده و می میرند. وظیفه دوم زنبور نر خنک کردن صندوق بوده و نیز در انبار کردن مواد غذایی به زنبور کارگر کمک می کند.

دوران حیات زنبور نر

زنبور نر 24 روزه بدنیا می آید . سه روز تخم ، شش ونیم روز لارو و چهارده ونیم روز هم شفیره بسته می باشد و عمر زنبور نر ما بین یک ونیم تا دو ماه می باشد.

زبان تماس زنبورها ( رقص های زنبورها):

تمام موجودات کره زمین به طریقه های مختلف باهم تماس برقرار می کنند. زنبورعسل توسط رقص کردن بازنبورهای دیگرارتباط برقرارمی کند که این رقص ها دونوع هستند.آقای وان فریش که برنده جایزه نوبل دراین زمینه بوده است دونوع رقص زنبوررا شناسایی کرده وتوضیح داده است:

رقص اول ( دایروی شکل): هرگاه زنبور کارگر یک منبع غذائی را شناسائی بکند که این منبع غذائی نزدیک به صندوق باشد و فاصله آن به صندوق کمتر از صد متر باشد ، زنبور برعکس عقربه ساعت به صورت نیم دایره می چرخد و برعکس آن یک حرکت نیم دایره دیگر را انجام  می دهد. دراین رقص زنبورهای دیگر جهت منبع غذائی پیدا شده و فاصله آن را شناسائی می کنند و به دنبال آوردن آن منبع غذائی رفته وآن را به صندوق انتقال می دهند. هرچه رقص سریع تر باشد نشانگر آن است که منبع غذایی دارای مواد غلیظ تر وفراوان تر می باشد.

رقص دوم به صورت هشت انگلیسی: این رقص برای مسافت های بیشتر از صد متر می باشد که در آن زنبور به صورت هشت انگلیسی که زاویه رقص برعکس زاویه منبع غذایی ، آفتاب وصندوق    می باشد انجام می دهد . دراین رقص زنبور شکم خود را بالانگه داشته حالت معکوس عقربه ساعت دور می خورد.

زنبور ملکه(Queen)

ملکه زنبور عسل به سادگی از کارگران و زنبور نر مشخص می‌شود. ملکه نسبتا درشت تر و درازتر از کارگران و درازتر از زنبوران نر است، ولی پهن‌تر از آنها نیست. از آنجا که شکم ملکه طویل و در سطح زیرین پهن است، طول بالهایش نسبت به بدن از بال کارگرها و زنبوران نر  کوتاه تر است. نیش ملکه کمی خمیده است و نسبت به نیش کارگر دارای دندانه‌های کمتری است و فقط برای از بین بردن ملکه‌های رقیب بکار می‌رود. حرکت ملکه در حالت عادی ملایم است ولی در مواقع احتیاج می‌تواند با سرعت حرکت کند. تمام تخمهایی که در سلولها قرار دارد، بوسیله ملکه واحد کندو گذاشته می‌شود. این ملکه در جوانی در هوای آزاد با یک یا چند نر پشت سر هم جفتگیری و برای خود تا آخر عمر اسپرم ذخیره می‌کند.

 

سر یک ملکه

سر ملکه از لحاظ شکل و ساختمان ظاهری درست همانند سر یک زنبور کارگر است. تفاوت بین این دو تنها در کوتاه تر بودن خرطوم ملکه می باشد.

ملکه به خرطوم درازی هم نیاز ندارد زیرا نمی خواهد با خرطومش شهد را از روی گلها       جمع آوری کند بلکه در داخل کندو دائما بوسیله کارگران تغذیه می شود و حال آنکه کارگران باید اغلب شهد را در پایین ترین و عمیق ترین نقطه گلها جستجو کنند.در خیلی از موارد شهد در عمیق ترین نقطه لوله های نسبتا دراز گلها قرار دارد و زنبور عسل برای جمع کردنش ناچار است که خرطوم را بداخل آن تا عمق فرو برده و آن را بمکد.بنابراین داشتن خرطوم دراز در زندگی و فعالیتهایش نه تنها بسیار موثر بلکه حتی لازم هم است.

وظایف زنبور ملکه در صندوق

وظیفه اصلی زنبور ملکه درصندوق تخم ریزی می باشد که در اوج تخم ریزی ملکه دو تا سه برابر وزن خود در یک روز تخم می گذارد زیرا غذای او بسیار مقوی است (ژله شاهانه ) . وظایف بعدی ملکه مدیریت صندوق ازنظر تحریک کردن کارگران برای کار بیشتر ؛ جلوگیری ازساختن خانه های ملکه درداخل صندوق وجلوگیری از تخم گذاری زنبور های کارگر و همچنین به حالت مجتمع درآوردن زنبورها درمواقع سرما . ملکه باکره نر ها را بدنبال خود می کشاند که این عملیات توسط غده نسانف که بو وهورمون تولید می کند انجام می پذیرد .

 

دوران حیات زنبور ملکه

زنبور ملکه در مدت شانزده روزه به دنیا می آید که سه روز اول آن تخم ، پنچ ونیم روز آن لارو و وهفت و نیم روز آن شفیره بسته می باشد . در روز شانزدهم ملکه به دنیا می آید که این ملکه باکره می باشد. این ملکه پس از جفت گیری با نرها باردار شده به مدت یک ماه تا پنج سال    تخم گذاری می کند . درتکنولوژی زنبور داری جدید بعد از هر دو سال ملکه را تعویض        می کنند.

ملکه در طول عمر خود فقط یک بار جفت گیری می نماید.

 

فصل پرورش زنبورها

فصل پرورش نوزادان در شرایط آب و هوایی معتدل ، به مقدار کم ، از اواسط دیماه شروع شده مرتب توسعه می‌یابد و اوایل اردیبهشت به حداکثر خود می‌رسد. در صورتی که شرایط اجازه دهد، فعالیت تولید مثل آنها ، به همین وضع ، تا اواخر خرداد ماه ادامه پیدا می‌کند و از آن به بعد رو به نقصان می‌گذارد. در ماههای آبان و آذر فعالیت زاد و ولد بکلی متوقف می گردد. نژادهای مختلف زنبورعسل از این حیث دارای خصوصیات متفاوت هستند. هنگامی که تولید مثل کلنی در حداکثر توسعه خود می‌باشد، یک ملکه ممکن است ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تخم در روز بگذارد.

پرورش ملکه

در یک کلنی زنبور عسل ، پرورش ملکه ممکن است به یکی از علل زیر صورت گیرد:

نشاندن ملکه جدید به جای ملکه‌ای که به علت نامعلوم معدوم شده است.

تعویض ملکه‌ای که پیر شده ولی هنوز مایل است فعالیت داشته باشد.

برای ازدیاد کلنی یا بچه بیرون کردن.

در هر یک از حالات فوق ، کارگران موقعی اقدام به ساختن خانه ملکه و پرورش آن می‌کنند که ماده بخصوص جلوگیری کننده به آنها نرسد. در حالت اول ، چندین ملکه در خانه‌های اضطراری که با تغییر شکل خانه کارگران ساخته شده، پرورش داده می‌شوند. در ابتدای ساختمان خانه اضطراری ، سلول اصلی بوسیله مایع بخصوصی که از غده زیر فکی کارگران ترشح می‌شود، انباشته شده، لارو داخل سلول اصلی در سطح آن شناور می‌شود. به این ترتیب ، لارو وارد قسمت ویژه‌ای که برای پرورش ملکه ترتیب داده شده می‌گردد.

لاروهایی که برای پرورش اضطراری ملکه انتخاب می‌شوند اغلب دو روزه هستند ولی لاروهای سه روزه هم می‌توان یافت. معمولا کارگران کوشش می‌کنند که در پرورش اضطراری ملکه از لاروهای مسن‌تر استفاده کنند. در صورتی که لارو انتخاب شده برای پرورش ملکه دو روزه باشد، در حدود ۱۱ روز بعد ، ملکه کامل از سلول خارج می‌شود و اگر شرایط هوایی مساعد باشد، در فاصله ۱۰ روز بعد جفت گیری کرده خود را برای تخم گذاری آماده می کند. در این صورت ، از وقتی که کندو ملکه‌ای را از دست می‌دهد تا هنگامی که ملکه تخمگذاری جانشین آن گردد حداقل سه هفته طول می‌کشد.

جفتگیری

ملکه باکره وقتی که تقریبا ۵- ۳ روزه است، قبل از پروازهای مخصوص جفتگیری پروازهای اکتشافی در اطراف کندو می‌نماید. جفتگیری معمولا در گرمترین اوقات روز صورت می‌گیرد. گاهی ملکه بعد از چند دقیقه جفتگیری کرده به کندو برمی‌گردد. مشاهده جفتگیری که مطمئنا در آسمان انجام می‌گیرد خیلی کم صورت گرفته است. زنبورهای نر در آسمان به سرعت در اطراف ملکه پرواز می‌کنند و هر یک کوشش دارند که خود را به او برسانند. این پرواز دسته جمعی مدتی بطور زیگزاگ ادامه دارد. زنبور نری که موفق به جفتگیری می‌شود آلت تناسلی و قسمتی از اعضای مربوط را از دست داده و می‌میرد.

در مدت کوتاهی که عمل جفتگیری انجام می‌گیرد، اسپرم نر به واژن ملکه وارد می‌شود. برای جلوگیری از خروج و ریزش اسپرم از واژن ، حشره نر بلافاصله دهانه خروجی واژن را با ماده ژلاتینی مخصوص مسدود می‌کند. اسپرماتوزوئیدها سپس به سمت کیسه اسپرم شناور و در آن متمرکز می‌شوند. در کیسه اسپرم ، اسپرماتوزوئیدها بطور منظم ، پهلوی هم و تقریبا بدون حرکت قرار می‌گیرند. ملکه معمولا قبل از اینکه شروع به تخم گذاری کند، چندین بار جفتگیری کرده به اندازه کافی برای آینده خود اسپرم ذخیره می‌کند.

تخمگذاری

کمی بعد از اینکه ملکه جفتگیری کرد، توجه کارگران نسبت به ملکه بیشتر می‌ شود. درهر جا که ملکه قرار گیرد حلقه‌ای از کارگران که اعضای آن مرتب تغییر می‌کند، تشکیل می‌گردد. زنبورهای کارگر جوان اقدام به تغذیه ملکه می‌کنند و بدن او را بوسیله شاخکهای خود لمس نموده با دهان می‌لیسند تا مواد مترشحه ملکه را دریافت کرده بین سایر زنبورها تقسیم کنند. ملکه هنگام تخمگذاری در روی شانه‌ها ، روی قاعده مشخصی حرکت می‌کند. ابتدا سر خود را وارد تک تک سلولها نموده آنها را آزمایش می‌کند و سپس تخمی در آن قرار می‌دهد. برای این منظور ، شکم خود را خم کرده انتهای آن را داخل سلول می‌کند.

دیدن ملکه

بعضی از مربیان وقت زیادی برای جستجوی ملکه صرف می‌نمایند ولی بهتر است به جای این کار اطلاع حاصل کنند که ملکه خوب کار می‌کند یا خیر. اگر در کندو به مقدار کافی نسل زنبور در مراحل مختلف دیده شود که در قابها بطور منظم برقرار شده‌اند، نشان می‌دهد که فعالیت ملکه رضایت بخش می‌باشد. بنابراین ، احتیاجی نیست که تمام کندو بازرسی شود و امتحان یکی دو قاب نسل کافی است. ولی اگر حتما لازم باشد که ملکه دیده شود باید کندو را با آرامش کامل باز نمود.

وارد کردن ملکه تازه به کندو

این عمل به منظور تعویض ملکه صورت می‌گیرد. در این روش ، مربیان ملکه لازم را از موسسات تربیت ملکه خریداری و از آن استفاده می‌کنند. می‌توان تعویض ملکه را در هر موقع سال عملی نمود ولی اغلب آن را در اواخر دوره عسل کلی و یا در اوایل بهار انجام می‌دهند و معمولا در بهار ، هنگام جلوگیری از بچه دادن، به این کار اقدام می‌کنند. در هر صورت ، برای شروع به این کار ، باید نصف روز یا چند ساعت قبل از آن که ملکه جدید وارد شود، ملکه سابق را بگیرند و بیرون کنند.